Phần mềm máy chủ web và phần mềm máy chủ ứng dụng là gì? Chúng khác nhau như thế nào? – VnReview

Máy chủ web và máy chủ ứng dụng (gọi đầy đủ là phần mềm máy chủ web và phần mềm máy chủ ứng dụng) là hai khái niệm được dùng phổ biến nhưng cùng với đó, cũng nhiều lần bị sử dụng nhầm lẫn với nhau.

Bài viết này sẽ giải thích cho bạn hai phần mềm này khác nhau như thế nào, giống nhau ra sao và chúng được sử dụng kết hợp với nhau như thế nào để mang đến đa số các ứng dụng mà bạn đang sử dụng ngày nay.

Máy chủ web và máy chủ ứng dụng: Khác nhau như thế nào?

Định nghĩa một cách chặt chẽ, thì phần mềm máy chủ web là một loại con của phần mềm máy chủ ứng dụng.

Phần mềm máy chủ web có chức năng cung cấp cho người dùng những nội dung web tĩnh – chẳng hạn như các trang HTML, tập tin, hình ảnh, video – sau khi nhận được các truy vấn qua giao thức truyền tải dữ liệu siêu văn bản (HTTP) của trình duyệt web.

Phần mềm máy chủ ứng dụng về cơ bản cũng có chức năng cung cấp các nội dung web tĩnh như trên, nhưng nhiệm vụ chính của nó là tạo môi trường thuận lợi cho sự tương tác giữa các phần mềm trên máy khách của người dùng và mã nguồn ứng dụng chạy trên máy chủ —  mã nguồn này thường được gọi với thuật ngữ business logic — để khởi tạo và cung cấp các nội dung web động, chẳng hạn như kết quả giao dịch tài chính, kết quả tìm kiếm nội dung, hay các phân tích dữ liệu theo thời gian thực. Phần mềm máy khách tương ứng của các phần mềm máy chủ web có thể là giao diện người dùng cuối của chính ứng dụng web đó (chính là giao diện của trang web), trình duyệt web của người dùng, hoặc một ứng dụng chạy trên thiết bị di động. Và sự tương tác giữa phần mềm máy khách và phần mềm máy chủ này có thể được thực hiện thông qua bất kỳ giao thức truyền tải nào.

Tuy nhiên, trên thực tế, ranh giới giữa phần mềm máy chủ web và phần mềm máy chủ ứng dụng đã ngày càng trở nên mờ nhạt, đặc biệt là trong bối cảnh trình duyệt web trên máy tính của người dùng đã phát triển mạnh mẽ đến mức có thể trở thành một phần mềm máy khách có chức năng xử lý, kỳ vọng của người dùng về các ứng dụng web đã được nâng cao và bản thân hiệu năng hoạt động của các ứng dụng web đã phát triển một cách đáng kinh ngạc.

Đa số các phần mềm máy chủ web hiện đại ngày nay hỗ trợ các phần mềm mở rộng (plug-in) hỗ trợ các ngôn ngữ lập trình web (chẳng hạn như ASP, JSP, PHP, Perl), cho phép các phần mềm máy chủ web có thể tạo ra các nội dung web động dựa trên sự xử lý từ phía máy chủ (tương tự như chức năng của phần mềm máy chủ ứng dụng). Ngược lại, có ngày càng nhiều phần mềm máy chủ ứng dụng không chỉ bao hàm các chức năng của phần mềm máy chủ web, mà thậm chí còn sử dụng HTTP làm giao thức truyền tải mặc định, bên cạnh những giao thức khác (chẳng hạn CGI và các biến thể của nó) để tươgn tác với máy chủ web. Chúng cũng hỗ trợ các phần mềm web cho phép triển khai các dịch vụ như proxy chuyển ngược (reverse proxy), máy chủ cụm (clustering), máy chủ dự phòng (redundancy) và máy chủ cân bằng tải (load balancing) — các dịch vụ giúp cải thiện hiệu suất và độ tin cậy của hệ thống và cho phép các lập trình viên có thể tập trung vào việc lập trình mà không cần quá bận tâm đến thiết lập hạ tầng hệ thống.

Và dường như để khiến mọi thứ càng “rối rắm” hơn, nhiều phần mềm máy chủ web và phần mềm máy chủ ứng dụng hiện nay còn được gọi (hoặc tự gọi) là các phần mềm máy chủ ứng dụng web (!)

Kết luận lại, đa số các phần mềm máy chủ ứng dụng và phần mềm máy chủ web hiện đại ngày nay là sự kết hợp giữa cả hai loại phần mềm trên. Đa số các ứng dụng ngày càng phong phú mà chúng ta sử dụng hiện tại mang đến cả các nội dung web tĩnh lẫn các nội dung ứng dụng động, được cung cấp cho người dùng thông qua sự kết hợp giữa các công nghệ của máy chủ web và công nghệ của máy chủ ứng dụng.

Các phần mềm máy chủ web và phần mềm máy chủ ứng dụng mã nguồn mở phổ biến hiện nay

Thị trường hiện nay đang tràn ngập các phần mềm máy chủ web và phần mềm máy chủ ứng dụng đa dạng – sẽ không thể liệt kê hết ở đây do quá dài. Thay vào đó, chúng tôi sẽ chỉ liệt kê các lựa chọn phần mềm miễn phí, có phiên bản mã nguồn mở phổ biến nhất mà thôi.

Nginx

Nginx là một phần mềm máy chủ web mã nguồn mở, hỗ trợ các tính năng như proxy chuyển ngược (reverse proxy), cân bằng tải (load balancing), proxy thư điện tử (mail proxy), và bộ nhớ tạm HTTP (HTTP cache) (Bên cạnh đó, công ty Nginx, Inc. cũng cung cấp các phiên bản Nginx thương mại, được hỗ trợ). Theo công ty nghiên cứu Internet và phòng chống tấn công mạng Netcraft, Nginx hiện đang trực tiếp chạy (hoặc qua proxy) gần 38% tổng số trang web trên toàn cầu và trên 25% trong tổng số 1 triệu trang web được truy cập nhiều nhất tính đến tháng 12/2019. Một số trang web doanh nghiệp nổi tiếng thế giới sử dụng Nginx bao gồm Dropbox, Netflix, và Zynga.

Apache HTTP Server

Ra mắt lần đầu vào năm 1995, Apache HTTP Server (còn được gọi ngắn gọn là ‘Apache’) là một phần mềm máy chủ mã nguồn mở miễn phí, rất phổ biến. Cho đến gần đây, phần mềm này vẫn thống trị thị trường và là phần mềm chạy trên nhiều trang web nhất (chiếm đến 71% tổng số trang web trên toàn thế giới ở thời kỳ đỉnh cao nhất) trước khi bị Nginx vượt qua vào tháng 4/2019. Tính đến tháng 12/2019, Apache chạy trên 24% tổng số trang web trên thế giới và là phần mềm đằng sau 31% trong số 1 triệu trang web có lượng truy cập lớn nhất.

Apache Tomcat

Apache Tomcat là phần mềm máy chủ ứng dụng mã nguồn mở có chức năng thực thi các phần mềm Java Servlet, kết xuất và hiển thị các trang web có chức mã nguồn của JavaServer Page, cung cấp môi trường hoạt động cho các ứng dụng Java Enterprise Edition (Java EE). Ra mắt năm 1998, Tomcat là phần mềm máy chủ ứng dụng Java mã nguồn mở phổ biến nhất.

Glassfish

Glassfish là một phần mềm máy chủ ứng dụng Java EE mã nguồn mở của hãng Sun Microsystems ra mắt năm 2006, và hiện tại được phát triển bởi Eclipse Foundation. Tương tự như đa số các phần mềm máy chủ ứng dụng Java khác, Glassfish hỗ trợ Java Servlets, Enterprise JavaBeans (EJB), và nhiều loại ứng dụng khác. Tuy nhiên, nó cũng có thể thực hiện chức năng của một phần mềm máy chủ web, trả về các nội dung web tĩnh khi nhận được các truy vấn HTTP.

Quang Huy